3.Selim Dönemi Islahatlar ve Nizam-ı Cedit

III.Selim'in yaptığı ıslahatlara genel olarak Nizam-ı Cedit (yeni düzen) adı verilmiştir. 

Bu ıslahatların başlıcaları;

• Nizam-ı Cedid adı ile ilk kez batılı tarzda ordu kurulmuştur.
• Nizam-ı Cedid ordusunun eğitimi için Üsküdar ve Levent’te kışlalar kurulmuştur.
• Nizam-ı Cedid ordusu ile diğer yeniliklerin masraflarını karşılamak için, İrad-i Cedid adıyla yeni bir hazine kurulmuştur.
• Avrupa’nın önemli merkezlerinde sürekli elçilikler açılmıştır.
• Özellikle Fransızcadan önemli eserler tercüme edilmiştir.
• Kara Mühendishanesi “Mühendishane-i Berri Hümayun” a dönüştürülmüştür. Mühendishane-i Bahri Hümayun geliştirilmiştir.
• Askeri okullarda ilk kez yabancı dil (Fransızca) eğitim verilmeye başlanmıştır.
• Subayların eğitimi için batıdan askeri uzmanlar getirilmiştir.
• İlk devlet matbaası açılmıştır.

Not:III.Selim ıslahatları, yeniçerilerin, ilmiye sınıfının, vergi artışı nedeniyle belli bir süre halk tepkisini çekmiştir. Kabakçı Mustafa İsyanı 1807 ile III.Selim tahtan indirildi. Yerine IV.Mustafa getirilmiştir. Yenilik hareketleri II.Mahmut gelene kadar kesintiye uğramıştır.

Nizam-ı Cedit Ocağı’nın Kurulması

Yeniçeri Ocağı’nın eski kanunnamesine dönüp, Ocağa Avrupa eğitim ve öğretiminin verilmesi daha kolaydır. Ancak 3. Selim ve yardımcıları yeni bir ocak kurma yoluna gitmişlerdir. Bunun sebebi de şüphesiz Yeniçeri Ocağı’nın umutsuz durumu idi. Çünkü Yeniçeri Ocağı çok fazla bozulmuştu, hatta Yeniçerilerin çoğu asker bile değildi. Esameler ya para ile satılmış ya da babadan oğula geçmişti. Ocakta her sınıftan halk vardı.”Yeniçerilik teşkilatı askeri karakterini kaybederek mali ve iktisadi bir hal almıştı”. Geçimi Yeniçeri esamesinden karşılayan pek çok insanın tepkisi olacağı için esameler askerliğe ehliyeti olmayanlardan toplanamamıştır. Bu nedenle yeni bir ocak kurulması yoluna gidilmiştir.

Avusturya ve Rusya ile sulh imzaladıktan sonra Koca Yusuf Paşa yurtdışından Levent’teki neferlere eğitim verecek Avrupa talim ve terbiyesinden anlayan birkaç adam getirmişti. Genç Yeniçerilerin de katılması öngörülmesine rağmen Yeniçeriler itiraz etmişlerdi. Bunu üzerine 3. Selim Nizam-ı Cedit’ in ayrı bir ocak olarak kurulmasını emretti. Ancak birbirine düşman iki ocağın zararı olacağından Nizam-ı Cedit Bostancı Ocağı’na bağlandı.

Nizam-ı Cedit’ in ilk kanunnamesine göre 12 000 Nizam-ı Cedit askeri olacaktır. 1600’ü İstanbul’da, 800-1600’er asker ise Rumeli ve Anadolu’nun çeşitli yerlerine yerleştirilecekti. Nefer ve subayların yevmiyeleri ile silahları, giysileri Nizam-ı Cedit hazinesinden sağlanacaktı. Neferler bekar kalacak, subaylar evlenebilecekti.

Nizam-ı Cedit askerlerinin Yeniçeriler ve halk tarafından kıskanılmaması için halka yeni askerin gereği ve öneminin anlatılması gerekiyordu. Bunun için Sekban Başı olarak tanıtılan bir ağa görevlendirildi.Ancak kanunlar hakkında konuşanlara gereken şiddet gösterilmediğinden herkes devleti çekiştirmeye başlamıştı.3. Selim’ ün Nizam-ı Cedit lehinde yaptığı çalışmanın büyük etkisi olamamıştı. Yinede ilk anda kimsenin tepki vermemesinden yararlanarak Levent’te ve Anadolu’nun bir çok yerinde asker yetiştirme işine başlandı. 3. Selim askerlerin eğitimlerini sürekli takip etmiş, Anadolu’da çalışanları da teşvik etmişti.